Βότανα

Από αρχαιοτάτων χρόνων τα βότανα αποτελούσαν βασικό συστατικό της διατροφής των ανθρώπων. Στους ανατολικούς πολιτισμούς, όπως στην Κίνα, χρησιμοποιούνται καθημερινά, κυρίως για θεραπευτικούς αλλά και προληπτικούς σκοπούς. Τα τελευταία χρόνια το ενδιαφέρον της Δύσης στράφηκε εκ νέου στα συστατικά αυτά αφού οι ευεργετικές ιδιότητες αποδεικνύονται από ολοένα και περισσότερες επιστημονικές μελέτες. Τα συστατικά αυτά χρησιμοποιούνται ευρέως στην ομοιπαθητική θεραπεία. Ας δούμε λοιπόν, μερικά από τα πιο γνωστά βότανα και τα χαρακτηριστικά τους.


Echinacea (Εχινάτσια)
Τα είδη echinacea ανήκουν στην ευρύτερη οικογένεια των φυτών που μοιάζουν με τις μαργαρίτες και απαντώνται στις βορειοανατολικές περιοχές της Αμερικής. Ήταν το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο βότανο από τους ιθαγενείς Αμερικανούς για την θεραπεία πληγών, εγκαυμάτων και τσιμπημάτων από έντομα. Η Echinacea χρησιμοποιούνταν επίσης και για τη θεραπεία μολύνσεων, πονόδοντου και πόνων των αρθρώσεων. Εισήχθη στην Αμερικανική ιατρική στα τέλη του 1800 και η κύρια χρήση της ήταν ενάντια στις μολύνσεις.

Σήμερα, η Echinacea χρησιμοποιείται κυρίως για την υποχώρηση συμπτωμάτων κρυώματος και γρίπης. Στην Ευρώπη έχει εγκριθεί η χρήση του είδους Ε.Pupurea ως υποστηρικτική θεραπεία των κρυωμάτων και χρόνιων παθήσεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Κλινικές μελέτες στην Ευρώπη έδειξαν επίσης ότι οι ασθενείς που λάμβαναν Ε.Pupurea είχαν μεγαλύτερο διάστημα να ξαναπαρουσιάσουν τα ίδια συμπτώματα και να υποφέρουν από σοβαρές μολύνσεις σε σχέση με την ομάδα ελέγχου.

Η δράση της echinacea ως μη-καθορισμένος ενεργοποιητής του ανοσοποιητικού συστήματος, έχει μελετηθεί εκτενώς και αποδίδεται στους πολυσακχαρίτες που περιέχει. Όταν χορηγείται στις επιτρεπόμενες δόσεις (88,5mg/ημέρα) δεν παρατηρούνται ανεπιθύμητες ενέργειες. Ωστόσο, άτομα που πάσχουν από κατά πλάκας σκλήρυνση, λύκο ή αλλεργίες δεν θα πρέπει να προσλαμβάνουν αυτό το βότανο.


Σκόρδο
Το σκόρδο είναι γνωστό από αρχαιοτάτων χρόνων και αναφέρεται ότι στην Ελλάδα της τότε εποχής θεωρούνταν πανάκεια. Απαντάται σε όλο τον κόσμο και ανήκει στην οικογένεια Lilliaceace. Είναι το τέταρτο σε πωλήσεις βότανο στις Ηνωμένες Πολιτείες και έχουν δημοσιευτεί περισσότερες από 1.000 επιστημονικές μελέτες τα τελευταία 20 χρόνια σχετικά με τις θεραπευτικές του ιδιότητες.
Οι κυριότερες χρήσεις του σκόρδου αφορούν στη μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων του αίματος, καθώς και στη χρήση του ως αντιβιοτικό. Το σκόρδο προτού θρυμματισθεί περιέχει το αμινοξύ αλίνη, η οποία μετά το θρυμματισμό της σκελίδας μετατρέπεται σε αλισίνη, η οποία ευθύνεται τόσο για την χαρακτηριστική του μυρωδιά και η οποία φαίνεται να εμπλέκεται σε διάφορους μηχανισμούς, που τελικά οδηγούν στις προαναφερθείσες ιδιότητες.
Δεν έχουν παρατηρηθεί παρενέργειες σε υγιή άτομα που καταναλώνουν μέτριες ποσότητες σκόρδου. Η πρόσληψη πέντε ή περισσότερων σκελίδων σκόρδου ημερησίως μπορεί να προκαλέσει φουσκώματα ή καούρα. Άλλες παρενέργειες από την κατανάλωση σκόρδου είναι διάφορες αλλεργικές αντιδράσεις, όπως δερματίτιδες και γαστρεντερικές διαταραχές. Σε περιπτώσεις που ένας ασθενής λαμβάνει ασπιρίνη ή άλλα αντιπηκτικά φάρμακα, η κατανάλωση σκόρδου θα πρέπει να γίνεται με προσοχή και μέτρο εξαιτίας των αντιπηκτικών του ιδιοτήτων.


Πιπερόριζα (Ginger)
Το Ginger ανήκει στην οικογένεια των φυτών Zingiberaceae και κατέχει κυρίαρχο ρόλο στην ιατρική της Κίνας, της Ιαπωνίας και της Ινδίας. Το Ginger χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία διαταραχών του γαστρεντερικού συστήματος και κυρίως για την αντιμετώπιση της ναυτίας, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, της μετεγχειρητικής ναυτίας και της επαγόμενης ναυτίας από τη χημειοθεραπεία. Η επιτρεπόμενη δοσολογία είναι με τη μορφή κάψουλων 1-4 γραμμάρια ανά ημέρα, σε δύο δόσεις. Μεγαλύτερες δόσεις μπορεί να προκαλέσουν διαταραχές του γαστρεντερικού.

Ginseng
Το Ginseng έχει μεγάλη ιστορία στην ιατρική των ανατολιτικών πολιτισμών και στην Κίνα χρησιμοποιείται εδώ και περισσότερα από 4000 χρόνια. Υπάρχουν διάφορες ποικιλίες και δρα ενάντια στην κόπωση και στο στρες, ενισχύει την πνευματική απόδοση, το ανοσοποιητικό σύστημα, έχει δράση ενάντια στα καρδιαγγειακά νοσήματα, στο διαβήτη τύπου 2, κατά των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης αλλά και ενάντια στην ανδρική δυσλειτουργία. Η συνιστώμενη δόση είναι 100mg μία ή δύο φορές ημερησίως. Σε υψηλότερες δοσολογίες, ενδεχομένως να προκαλέσει αϋπνίες ή γαστρεντερικές διαταραχές, όπως ναυτία και έμετο.

Ginkgo
Το Ginkgo biloba χρησιμοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια. Σήμερα είναι από τα κορυφαία σε πωλήσεις βότανα στις ΗΠΑ αλλά και στην Ευρώπη. Τα φύλλα είναι το μέρος του φυτού που χρησιμοποιείται και υπάρχουν ισχυρά επιστημονικά στοιχεία που αποδεικνύουν τις αντιπηκτικές του ιδιότητες, τη δράση του υπέρ της βελτίωσης της περιφερικής κυκλοφορίας αλλά και της καλής κυκλοφορίας της γλυκόζης στο αίμα. Άλλες ευεργετικές επιδράσεις που έχουν διαπιστωθεί είναι κατά της εξασθένησης της μνήμης, κατά της κατάθλιψης, κατά των παρενεργειών της χημειοθεραπείας και κατά της μειωμένης λίμπιντο.
Οι συνιστώμενες δόσεις είναι 120-160mg ημερησίως, ενώ στα πρώτα στάδια εμφάνισης της νόσου Alzheimer’s συνίσταται η λήψη 240mg ημερησίως. Οι παρενέργειες είναι συνήθως ήπιες και περιλαμβάνουν γαστρεντερικές ενοχλήσεις, κεφαλαγίες και αλλεργικές δερματικές αντιδράσεις.

Δυόσμος
Ο δυόσμος χρησιμοποιείται ευρέως και στη χώρα μας. Βράζοντας τα φύλλα του παρασκευάζουμε αφέψημα, το οποίο χρησιμοποιείται κατά της διάρροιας από κρύωμα ή ίκτερο αλλά και από ηπατικές ασθένειες. Επιπλέον, σε μολύνσεις της στοματικής κοιλότητας ξεπλύματα με ρόφημα από δυόσμο αμλύνει τα συμπτώματα.

Θυμάρι
Το θυμάρι επίσης απαντάται σε αφθονία στην ελληνική φύση και από αυτό παρακευάζεται άλλο ένα αφέψημα, το οποίο μπορεί να μετριάσει το βήχα, γαστρεντερικές διαταραχές και διάρροια. Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επούλωση πληγών με ξέπλυμα στην πληγωμένη περιοχή.

Κανέλλα
Η κανέλλα εξαιτίας του έντονου αρώματός της, χρησιμοποιείται στη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική για το λόγο αυτό. Τα 'ξυλάκια' κανέλλας μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πληθώρα συνταγών και να προσδώσουν σε αυτές ιδιαίτερη γεύση, γεγονός που μπορεί να αποτρέψει από τη χρήση μεγάλης ποσότητας άλλων συστατικών που προσδίσουν επιπλέον θερμίδες. Επιπλέον, ζεσταίνοντας την κανέλλα μπορεί να παρασκευαστεί αφέψημα, το οποίο δρα κατά των πόνων της περιόδου. Τέλος, σε πονόδοντο συνίστανται οι πλύσεις για την άμβλυνση του πόνου.

Γλυκάνισος
Βράζοντας αποξηραμένους καρπούς από γλυκάνινσο σε νερό μπορούμε να ετοιμάσουμε ένα αφέψημα το οποίο αποτελεί ένα ήπιο καθαρτικό και έχει δράση κατά των στομαχικών διαταραχών και του βήχα.


Μαϊντανός
Τα φύλλα, η ρίζα (σε αποξηραμένη μορφή) και οι καρποί του μαϊντανού μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή αφεψήματος. Έχει διουρητική δράση και προκαλέι εμμηνοροή. Δεν θα πρέπει να καταναλώνεται από γυναίκες που διανύουν περίοδο εγκυμοσύνης. Έχει δράση επίσης ενάντια σε σπασμούς, φουσκώματα και κρύωμα.